Mediaxeberleri.az
    
  • Azərbaycan dövlət başçısı “The Goldman Sachs Group Inc.”in qlobal məsələlər üzrə prezidentini qəbul etdi - YENİLƏNDİ
    Azərbaycan dövlət başçısı “The Goldman Sachs Group Inc.”in qlobal məsələlər üzrə prezidentini qəbul etdi - YENİLƏNDİ
  • 
  • Ağstafada icra başçısının avqust ayı üzrə vətəndaşlarla keçirilən növbəti səyyar görüşü rayonun Qıraq Kəsəmən kəndində olub
    Ağstafada icra başçısının avqust ayı üzrə vətəndaşlarla keçirilən növbəti səyyar görüşü rayonun Qıraq Kəsəmən kəndində olub
  • 
  • “Mən şəxsən Rəqsanə və əri ilə görüşüb pulları vermişəm” - VİDEO
    “Mən şəxsən Rəqsanə və əri ilə görüşüb pulları vermişəm” - VİDEO
  • 
  • “Məktəbə müəllim təyin etdirəcəm” deyərək 9 minlik dələduzluq etdi - HÖKM
    “Məktəbə müəllim təyin etdirəcəm” deyərək 9 minlik dələduzluq etdi - HÖKM
  • 
  • “EU Reporter”: İlham Əliyev - Cənubi Qafqazda sülhün memarı
    “EU Reporter”: İlham Əliyev - Cənubi Qafqazda sülhün memarı
  • 
  • Direktor təyin edilmək istədi, 20 min manat ZİYANA DÜŞDÜ
    Direktor təyin edilmək istədi, 20 min manat ZİYANA DÜŞDÜ
  • 
  • Neftçala və Tovuzda yaşıllıqlara 28 min manatlıq ziyan vuruldu
    Neftçala və Tovuzda yaşıllıqlara 28 min manatlıq ziyan vuruldu
  • 
  • Ağstafa rayonunda səyyar qəbullar davam etdirilir
    Ağstafa rayonunda səyyar qəbullar davam etdirilir
  • 
  • Azərbaycanda Xalq artisti 2 dəfə insult keçirdi, qolu sındı - FOTO
    Azərbaycanda Xalq artisti 2 dəfə insult keçirdi, qolu sındı - FOTO
  • 
  • "Muğam" müsabiqəsində qalmaqal - Diplomu qəbul etmədi
    "Muğam" müsabiqəsində qalmaqal - Diplomu qəbul etmədi
  • 
  • “BİZİM HÖKUMƏT YALNIZ “ZƏNGLƏR” OLANDA HƏRƏKƏTƏ GƏLİR” – “Gömrük Komitəsi, AQTA kimi qurumlar ləğv olunmalıdır”
    “BİZİM HÖKUMƏT YALNIZ “ZƏNGLƏR” OLANDA HƏRƏKƏTƏ GƏLİR” – “Gömrük Komitəsi, AQTA kimi qurumlar ləğv olunmalıdır”
  • 
  • Göyüzü kimi sirli... - Məti OSMANOĞLU
    Göyüzü kimi sirli... - Məti OSMANOĞLU
  • 
  • PREZİDENTDƏN MOSKVAYA SƏRT MESAJ - "Bizə qarşı təcavüz əlamətlərinə dözməyəcəyik"
    PREZİDENTDƏN MOSKVAYA SƏRT MESAJ - "Bizə qarşı təcavüz əlamətlərinə dözməyəcəyik"
  • 
  • “RUSİYADA AZƏRBAYCANLILARA QARŞI SƏBƏBSİZ HÜCUMLAR BAŞLADI... BU, NƏ MÜNASİBƏTDİR?” – Prezdentin SENSASİYALI MÜSAHİBƏSİ + VİDEO
    “RUSİYADA AZƏRBAYCANLILARA QARŞI SƏBƏBSİZ HÜCUMLAR BAŞLADI... BU, NƏ MÜNASİBƏTDİR?” – Prezdentin SENSASİYALI MÜSAHİBƏSİ + VİDEO
  • 
  • Cənab prezident də çoxdandır bunu gözləyirdi - Qurban Qurbanov
    Cənab prezident də çoxdandır bunu gözləyirdi - Qurban Qurbanov
  • 
  • 87 yaşlı türkiyəli qadın cəmi altı aya Quran tilavətini mənimsəyib
    87 yaşlı türkiyəli qadın cəmi altı aya Quran tilavətini mənimsəyib
  • 
  • Azərbaycana qarşı təcavüzkar müharibənin Ermənistan tərəfindən aparıldığı bir daha təsdiqlənib - MƏHKƏMƏ
    Azərbaycana qarşı təcavüzkar müharibənin Ermənistan tərəfindən aparıldığı bir daha təsdiqlənib - MƏHKƏMƏ
  • 
  • Keçmiş bələdiyyə sədri örüş sahələrini satıb
    Keçmiş bələdiyyə sədri örüş sahələrini satıb
  • 
  • 40 nəfərin 35 min manatını mənimsədi - Foto
    40 nəfərin 35 min manatını mənimsədi - Foto
  • 
  • Rüşvət alan rəis azadlığa buraxıldı
    Rüşvət alan rəis azadlığa buraxıldı
  • 
  • Fransaya səs salan azərbaycanlı musiqiçi işin çətinliklərindən danışdı
    Fransaya səs salan azərbaycanlı musiqiçi işin çətinliklərindən danışdı

Son xəbərlər :
  • Rusiya, Fransa və ABŞ-ın Qarabağla bağlı planı ÜZƏ ÇIXDI: Kremlin "artsax" hədəfi...
  • Yeni dərs ili, köhnə problemlər: Məktəb təmiri üçün valideynlərdən pul yığılır?
  • 2-ci liqada oyunların vaxtı açıqlandı: “Ağstafa Gəncləri” – “Xankəndi” ilə qarşılaşacaq
  • NAZİRİN TƏNQİDİ VƏ VƏTƏNDAŞLARIN “QANUNSUZ DİPLOM FƏRASƏTİ” – Əmrullayev diplomların tanınması barədə danışarkən nəyi “unudub”?
  • Qohum evliliyi istəyənlərə kəbin kəsilir? - Din xadimlərindən CAVAB
  • Bakıda gənc qadın zibilə görə qonşusunun qolunu qırdı
  • Övladını yaxın qohumla evləndirmək üçün valideynlikdən imtina etməyi düşünənlər var
  • KREML DİASPORA BAŞÇILARIMIZDAN NƏ İSTƏYİR? – “Pul toplamağıma imkan vermirlər...”
  • ÇİN AVTOMOBİLLƏRİ: HANSI PROBLEMLƏRİ VAR? - Alıcılar nələrə diqqət etməlidirlər? + QİYMƏTLƏR
  • "“Qarabağ”ın “Benfica” zəfərinin arxasındakı beyin: Qurban Qurbanov!” - CL-in rəsmi səhifəsində PAYLAŞIM
  • General öldüyü üçün ona hökm oxunmadı...
  • Məktəb çantası seçimində valideynlərə vacib tövsiyələr
  • Keçiddən keçməyən piyadaları maşın vurdu - Anbaan video
  • Bəxtiyar Həsənovun Rusiya vətəndaşlığı ləğv olundu
  • Şərab Festivalının keçirilməsini tənqid edənlərə DEPUTATDAN CAVAB: “Azərbaycan şəriət qanunları ilə idarə olunmur”
  • Bakıda orta aylıq əməkhaqqı 1 370 manatı ötüb
  • Bu içkiləri qaynar içməyin: Xərçəng riskini artırır
  • Bu institutun adı dəyişdi - QƏRAR
  • Banqladeş ordusunun generalı Azərbaycanda - Video
  • Yağış yağacaq, dolu düşəcək
  • Ana səhifə
  • İqtisadi xəbərlər və təhlil
  • Siyasi analitik yazılar
  • Ölkə
  • Bölgə
  • Mədəniyyət
  • Şou-biznes
  • Dünya
  • Kriminal
  • Din
  • İdman
  • Tarix
  • Müsahibə
  • Hadisə
  • Sosial
  • Problem
  • Gündəm
  • Korrupsiya
  • Foto reportaj
  • Video müsahibə

MƏRKƏZİ ASİYANIN TÜRK DÖVLƏTLƏRİ TÜRKİYƏYƏ XƏYANƏT ETDİLƏRMİ? - Böyük Turanın var olmasının iki ana şərti

  • Tarix: 16-04-2025, 12:10

Namiq Bilal

Qazaxıstan, Özbəkistan və Türkmənistan yunan Kiprində səfirlik açmaq qərarını verdilər və bu qərar böyük mübahisələr doğurdu. Həmin qərarın Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) formalaşmasına hansı təsir göstərəcəyini araşdırmağa çalışaq.

Get-gedə daha da azğınlaşan və daha təhlükəli olan yeni dünyada Böyük Türk Birliyinin yaranması türk dövlətlərinin varlığı üçün vazkeçilməz tələbdir. Deyiləni anlamaq üçün 3-4 cümləlik tarixi hafizəyə və xəritəyə baxmaq yetərlidir. Geniş türk torpaqlarını əhatə edən böyük imperiyaları və türklərin həmin imperiyalarla əsrlər boyu apardığı ağır müharibələri qısaca yada salaq.

Türklərlə Çin imperiyalarının min illərlə davam edən toqquşmaları. Çin türk torpaqlarını cənubi-şərqdən əhatə edir və yeni dünyanın ən təhlükəli dövlətidir. Hərbi və iqtisadi gücü fantastik sürətlə böyüyür, əhalisi sıxdır, genişlənmək arzularını gizlətmir, gözlərini Türküstan torpaqlarına dikib.



Türk-rus qarşıdurması əsrlərdir qanlı toqquşmalarla və qarşılıqlı işğallarla müşayiət olunur. Mücadilə bu gün də davam edir, yenidən qaynar fazaya keçmək şansı böyükdür.

Türk-fas qarşıdurması. Tarixin yazılmağa başladığı ilk dövrlərdən gündəmdədir, bu gün də aktualdır. Üstəlik, Avropa dövlətləri farsları türklərə qarşı hər zaman silahlandırıb istifadə ediblər.



Türk-ərəb qarşıdurmaları. Böyük ölçüdə ərəb xilafətinin yarandığı dövrdən başlanıb. İndi səngimiş kimi görünür. Lakin yenidən alovlanma potensialını hər zaman özündə daşıyır.

Türk-Avropa qarşıdurması. Eramızın ilk əsrlərindən hun türklərinin Avropaya axınları ilə başlanıb. Avropanın iki ən böyük imperiyasını türklər çökdürüb. Roma imperiyasını hunlar, Bizansı isə Osmanlılar dağıdıblar. Türk qorxusu avropalıların yaddaşındadır, unudulması da mümkünsüzdür. Türklərlə avropalılar arasındakı mücadilə ən müxtəlif formatlarda bu gün də davam edir və hələlik bunun sonu görünmür.



Göründüyü kimi türk coğrafiyası istisnasız olaraq bütün tərəflərdən böyük tarixi düşmənlərlə əhatələnib. Tarixin hansı dönəmində türklər güclənibsə, adları çəkilən qonşuların maraqları əzilib. Və əksinə, türklər zəifləyəndə qonşular türkləri bölüb, əzib, parçalayıblar.

İndi türklər güclənir, birləşmə yolunda addımlar atır, kimliyi unutdurulmuş nəhəng millət türk kökünə qayıdır. Amma qonşular da yatmır. Türklərin böyüməysini və birləşməsini əngəlləmək rəqib qonşularımızın təbii maraqlarıdır. Var gücləri ilə əngəlləyəcəklər.



Qayıdaq üç türk dövlətinin Yunan Kipri ilə bağlı aldıqları qərara. Öncə onu qeyd edək ki, Kipr məsələsi yarım əsrdir avropalılar tərəfindən türklərə qarşı bir basqı elementidir. Kipr adası iki etnik qrupun yaşadığı iki hissəyə bölünüb və faktiki olaraq iki dövlət kimi varlığını sürdürür. Qərb adanı iki dövlət kimi qəbul etmir və bu, qərəzlidir. Belə ki, Kiprin bölündüyü dövrdən bəri çox sayda Avropa dövləti etnik ərazilərə parçalanıb, Qərb də həmin əraziləri müstəqil dövlətlər kimi tanıyıb. Sovetlər birliyi on beş hissəyə, Yuqoslaviya beş hissəyə, Çexoslovakiya 2 hissəyə bölünüb və tanınıb. Amma Kiprin bölünməsi tanınmır. İşlərinə gələndə tanıyırlar, gəlməyəndə tanımırlar.



Kipr problemindən indi də TDT daxili münasibətləri zədələmək üçün yararlanırlar. Avropa Birliyinin 12 milyard avroluq investisiyası qarşılığında üç türk dövləti yunan Kiprində səfirlik açdı və üstəlik, anlaşmanın Türkiyə üçün xüsusilə ağrılı olan 4-cü bəndini imzaladılar. Bu bənddə Türkiyənin Kiprdə işğalçı dövlət olduğu göstərilir. Alınan qərar Turan ruhuna əlbəttə ki, ziddir. Eyni zamanda bu qərar adları çəkilən türk dövlətlərinin Avropa ilə işbirliyinin dərinləşməsi və həmin dövlətlərə investisiyaların cəlb edilməsi baxımından olduqca əhəmiyyətlidir.

Başqa sözlə, üç türk dövləti Türkiyənin və Turan birliyinin maraqlarını deyil, öz milli maraqlarını üstün tutdular. Yunan Kipri qərarını TDT üçün ilk ciddi sınaq saymaq olar. Təşkilata daxil olan dövlətlərin milli maraqları bu məsələdə toqquşdu.

Bu sonuncu toqquşmadırmı? Əminliklə deyə bilərik ki, yox! Müxtəlif dövlətlər varsa, zidddiyyətli maraqlar da olacaq, həmin maraqların toqquşması da. Və bu maraq toqquşmalarından rəqib dövlətlər sonuna qədər yararlanacaqlar.

İndiyə qədər mövcud olan sanballı dövlətlərarası təşkilatların təcrübəsi göstərir ki, təşkilatın mövcudluğu və güclənməsi iki ana şərtə bağlıdır. Bu şərtlər TDT üçün də keçərlidir.

Birinci şərt: İstənilən təşkilata, o cümlədən TDT-yə üzv dövlətlər digər üzv dövlətlərin önəmli milli maraqlarının yeridilməsinə təmkinlə yanaşılmalıdırlar. Həmin maraqlar digər dövlətlərin və bütövlükdə təşkilatın maralarına müəyyən qədər zidd olsa belə. Lakin, hansısa dövlətin marağı təşkilatın varlığını və güclənməsini təhlükəyə atarsa, həmin maraqdan vaz keçilməlidir. Bu həssas məsələdə konkret qırmızı xətlərin çəkilməsi və həmin xətlərin bütün üzv dövlətlər tərəfindən qəbul edilməsi TDT-ni möhkəmləndirəcək. Bu gün Türkiyə üç türk dövlətinin Kipr qərarına təmkinlə yanaşır.



İkinci şərt: Dövlətlər birliyi o zaman möhkəmlənir ki, təkcə hakim elitalar deyil, dövlətlərin geniş əhali kütlələri də vahid ideya ətrafında toparlansınlar. TDT-ni var edən birlik ideyası ən təbii qavram olan milli eynilik, türk kimliyi üzərində qurulub. Bu ideya geniş kütlələr tərəfindən rahatlıqla anlaşılır və qəbul edilir. Üstəlik, türk toplumları çox böyük geopolitik təhlükələrlə üz-üzədir. Milləti birləşdirən ən böyük güc xarici təhlükədir. Sayı yüz milyonlarla olan geniş türk tabanı bu təhlükələri yetərincə dəyərləndirə biləcəksə, möhtəşəm Turan Birliyinin qurulması qarşısıalınmaz proses olacaq.

“AzPolitika.info”



Oxunub: 5 470
Xəbəri paylaş
  • Facebook
  • Twitter
  • Whatsapp
  • Telegram
Paylaş:

  • Reklam

  • Xəbər lenti

    Dünən, 23:01 | Rusiya, Fransa və ABŞ-ın Qarabağla bağlı planı ÜZƏ ÇIXDI: Kremlin "artsax" hədəfi...
    Dünən, 22:54 | Yeni dərs ili, köhnə problemlər: Məktəb təmiri üçün valideynlərdən pul yığılır?
    Dünən, 22:49 | 2-ci liqada oyunların vaxtı açıqlandı: “Ağstafa Gəncləri” – “Xankəndi” ilə qarşılaşacaq
    Dünən, 22:43 | NAZİRİN TƏNQİDİ VƏ VƏTƏNDAŞLARIN “QANUNSUZ DİPLOM FƏRASƏTİ” – Əmrullayev diplomların tanınması barədə danışarkən nəyi “unudub”?
    Dünən, 21:32 | Qohum evliliyi istəyənlərə kəbin kəsilir? - Din xadimlərindən CAVAB
    Dünən, 21:22 | Bakıda gənc qadın zibilə görə qonşusunun qolunu qırdı
    Dünən, 21:19 | Övladını yaxın qohumla evləndirmək üçün valideynlikdən imtina etməyi düşünənlər var
    Dünən, 21:14 | KREML DİASPORA BAŞÇILARIMIZDAN NƏ İSTƏYİR? – “Pul toplamağıma imkan vermirlər...”
    Dünən, 21:09 | ÇİN AVTOMOBİLLƏRİ: HANSI PROBLEMLƏRİ VAR? - Alıcılar nələrə diqqət etməlidirlər? + QİYMƏTLƏR
    Dünən, 21:08 | "“Qarabağ”ın “Benfica” zəfərinin arxasındakı beyin: Qurban Qurbanov!” - CL-in rəsmi səhifəsində PAYLAŞIM
    Dünən, 14:21 | General öldüyü üçün ona hökm oxunmadı...
    Dünən, 14:11 | Məktəb çantası seçimində valideynlərə vacib tövsiyələr
    Dünən, 13:49 | Keçiddən keçməyən piyadaları maşın vurdu - Anbaan video
    Dünən, 13:47 | Bəxtiyar Həsənovun Rusiya vətəndaşlığı ləğv olundu
    Dünən, 13:34 | Şərab Festivalının keçirilməsini tənqid edənlərə DEPUTATDAN CAVAB: “Azərbaycan şəriət qanunları ilə idarə olunmur”
    Dünən, 13:31 | Bakıda orta aylıq əməkhaqqı 1 370 manatı ötüb
    Dünən, 13:21 | Bu içkiləri qaynar içməyin: Xərçəng riskini artırır
    Dünən, 13:19 | Bu institutun adı dəyişdi - QƏRAR
    Dünən, 13:17 | Banqladeş ordusunun generalı Azərbaycanda - Video
    Dünən, 13:14 | Yağış yağacaq, dolu düşəcək
    Dünən, 10:21 | Maşın bir ailənin 3 üzvünü vurdu
    Dünən, 10:01 | Bəzi rayonlara leysan yağır - FAKTİKİ HAVA
    Dünən, 09:29 | UEFA Çempionlar Liqası: Əsas mərhələnin növbəti görüşləri keçiriləcək
    Dünən, 09:15 | "Qarabağ"ın Lissabondakı möhtəşəm geridönüşü - Video
    Dünən, 09:00 | AFFA prezidentindən “Qarabağ”a təbrik
    Dünən, 08:57 | Qurban Qurbanov qalibiyyətdən danışdı
    Dünən, 08:15 | Tramp Azərbaycanla bağlı növbəti paylaşım edib: Bu mənim üçün əbədi dostluq olacaq
    Dünən, 08:06 | "Benfika"nın baş məşqçisi istefa verəcək? - Özü AÇIQLADI
    Dünən, 08:01 | Eynəksiz həyat: Cərrahi müdaxilə olmadan görmə zəifliyini aradan qaldıran göz damcısı kəşf edildi
    Dünən, 07:51 | Qaz olmayacaq
    Dünən, 07:49 | Koronavirusun indiyədək müəyyən olunan ən uzunmüddətli yoluxma halı qeydə alındı
    Dünən, 07:47 | Mədə xərçənginin bilinməyən əlamətləri: Qastrit və ya yorğunluqla qarışıq salına bilər
    Dünən, 00:57 | UEFA Çempionlar Liqası:"Qarabağ"dan Portuqaliyada tarixi qələbə
    16-09-2025, 21:48 | Qazaxda yeni asfalt örtüyü vurulmuş küçələrdən - FOTOLAR
    16-09-2025, 21:28 | Tovuzun icra başçısı 2 milyon manata bağ alıb?
    16-09-2025, 21:03 | Cəlilabadda məktəblilər arasında bıçaqlaşma: Şagird öldü, cinayət işi açıldı
    16-09-2025, 20:56 | Təhsilə görə narahat olmayın, heç nə yaxşı olmayacaq: Bakı Təhsil İdarəsi direktorunun fəaliyyətinin kiçik xarakterik ştrixlər
    16-09-2025, 20:44 | Mədəd Zeynalovun bağça biznesi və məktəblərdə baş verən qanunsuzluqlar...
    16-09-2025, 19:00 | Kriminal həyat tərzini təbliğ etdi, saxlanıldı - Foto
    16-09-2025, 18:34 | Ali Məhkəmənin hakimi təqaüdə yola salındı
    16-09-2025, 18:31 | U-15 millimiz Monteneqro yığması ilə heç-heçə etdi
    16-09-2025, 18:27 | Almaniya xəbərdarlıq etdi: İranı təcili tərk edin
    16-09-2025, 17:23 | Məktəbli bıçaqlanaraq öldürüldü - Sinif yoldaşı saxlanıldı (RƏSMİ)
    16-09-2025, 17:11 | "Qarabağ"ın gəncləri "Benfika"ya 7 qolla uduzdu - VİDEO
    16-09-2025, 17:08 | Şuşada Prezident İlham Əliyevin adından Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin şərəfinə rəsmi nahar verilib
    16-09-2025, 17:06 | DOST işçiləri arasında dava: Xadimə həmkarını vurdu
    16-09-2025, 14:33 | Külək, şimşək, sulu qar - Sabahın HAVASI
    16-09-2025, 14:29 | Xırdalan məktəbində foto alveri – Hər şagirddən 12 manat...
    16-09-2025, 14:14 | “İQTISADİYYATDA CİDDİ PROBLEMLƏR VAR VƏ ONLAR DƏRİNLƏŞİR” – Ekspert gələn ilin büdcə proqnozlarını şərh etdi
    16-09-2025, 12:25 | Bakı–Ağstafa-Bakı xəttinə əlavə qatar reysləri təyin olunub
    Davamı
Ana səhifə Haqqımızda Bizimlə əlaqə
  • Copyright © 2014 Mediaxeberleri.az
    Təsisçi və baş redaktor: Ələddin Kəsəmənli
    Ünvan: Ağstafa rayonu, Qıraq Kəsəmən kəndi
    Bizimlə Əlaqə: +994 55 629 38 32, +994 50 247 08 99
    E-mail: mediaxeberleri.az@gmail.com
  • Created Web Media
    Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq
    keçidin qoyulması, saytımıza istinad mütləqdir.