“Donald Trampın Türkiyəyə və prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğana isti münasibəti Ağ Evin strateji zərurətlərindən irəli gəlir”.

Mediaxeberleri.Az xəbər verir ki, bunu Bakıvaxtı.az-a açıqlamasında siyasi şərhçi Aqşin Kərimov bildirib.

Ekspert qeyd edib ki, Trampın bəyanatları Vaşinqtonun dəstəklədiyi Suriya Demokratik Qüvvələrinin parçalanması və onun yaratdığı nəzarət zolağından geniş şəkildə ayrılması riski ilə üzləşdiyi zamana təsadüf edir:

“Çünki ABŞ-nin Suriyadakı ən son maksimalist siyasət doktrinası PKK-nın çətiri altına sığınmış, lakin demokratik qüvvə kimi təsbit edilən döyüşçülər qrupu ilə əlaqəli formada inkişaf edib”.

Müsahibimizə görə, Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra isə Türkiyənin Suriya ilə bölüşdüyü 900 kilometrlik sərhəddə təhlükəsiz zona tərtib etmək yönündə xeyli irəliləyişlər əldə edəcəyi ehtimal edilir:

“Güman ki, Trampın fəaliyyətə başlayacaq administrasiyası artıq Suriyada Türkiyəyə qarşı maksimalist siyasət yürütmək iradəsinin lazımsız olduğunu indidən hiss edir. Buna görə də, ABŞ Suriya Demokratik Qüvvələri ilə Türkiyənin dəstəklədiyi Suriya Milli Ordusu arasındakı döyüşlərdə fasilə yaranmasını Vaşinqton-Ankara arasındakı yeni təmaslarda razılıqlar əldə olunması fürsəti bilir.

Onsuz da Co Bayden administrasiyasının səlahiyyət müddəti bitir və dövlət katibi Antoni Blinkenin də Türkiyəyə səfəri nəticəsiz qaldı. Lakin bu səfər öz özlüyündə sövdələşmək və gələcək şəkilləndirmədə birlikdə hərəkət etmək iradəsinin bir indeksi idi.

Bununla belə, Bayden səlahiyyət müddəti başa çatmamış estafeti Trampa ötürmək məcburiyyətindədir və Trampın bəyanatları hazırda nəticəsiz qalmış ABŞ-Türkiyə danışıqlarının məntiqini əhatə edir. Yəni, ABŞ Suriyadakı reallıqları nəzərə alaraq və Trampın gələcək administrasiyasını gözləyərək Suriyadakı keçid dövrünü daha əhatəli təşviq etmək üçün NATO üzvü Türkiyə ilə əməkdaşlığın konturlarını cızır. Lakin Ankara ilə Vaşinqton arasında PKK ilə bağlı mübahisənin nəticəsiz qalacağı ehtimalı var, bununla belə, prosesləri döyüş arenası Ankaranın xeyrinə nəticələndirmək keyfiyyətinə malikdir”.

A.Kərimov hesab edir ki, ABŞ-nin Suriyada həm kəşfiyyat əməliyyatları aparması, həm də 900 nəfərlik canlı qüvvə ilə hərbi dirəniş göstərməsi çətinləşir:

“ABŞ indi böyük bir ehtimalla ən optimal variant kimi, SDQ-nin PKK olmayan elementlərinin Dəməşqdə hakimiyyət kürsülərində təmsil olunması üçün Ankara ilə danışıqları nəzərdən keçirir.

Bir sözlə, Vaşinqton bundan sonrakı Suriya strategiyasını Ankara ilə əlaqələndirməyə çalışır, ancaq Blinkenin Ankaraya səfərindən sonra hər iki tərəfin bəyanatlarına baxsaq, razılaşmanın baş tutması ehtimalını problemli, lakin mümkün kimi izah edə bilərik”.

Həmsöhbətimizə görə, mümkün ehtimal budur ki, ABŞ Suriyaya daha geniş perspektivdən baxmaq üçün SDF layihəsini məhdudlaşdırsın.

“Problemli tərəf isə budur ki, Türkiyə Suriyada ən nüfuzlu xarici aktora çevrilsə də, ABŞ Suriyanın yeni hökumətinin beynəlxalq legitimliyi və ölkənin yenidən qurulması üçün maliyyə vəsaiti üzərində əhəmiyyətli təsir rıçaqlarına malikdir”.

Aqşin Kərimov: ABŞ-nin Suriyada kəşfiyyat əməliyyatları aparması çətinləşir

İkinci prizmaya diqqət çəkən analitikin qəanətinə görə, yeni Suriya formalaşdıqca İsrail-ABŞ münasibətləri Türkiyə əleyhinə güc paylanması kimi istifadə oluna bilər:

“Bununla belə, bu problemlərin aradan götürülməsi üçün ABŞ, Türkiyə və İsrail üçtərəfli razılaşmalara meyillənə bilərlər və regional təhlükəsizlik üçün qüvvələr məsuliyyətini təyin edə bilərlər. Hərçənd ki, hazırda Türkiyə ilə İsrailin qarşılıqlı kəskin ritorikaları bu iki dövlətin Suriya masasındakı ziddiyyətlərini ortaya qoyur”.

Qeyd edək ki, ABŞ-nin yeni seçilmiş prezidenti Donald Tramp Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğandan danışıb. “Ərdoğan çox ağıllı adamdır” deyən Tramp Türkiyənin lideri ilə münasibətlərinin yaxşı olduğunu bildirib.

Ağ Evin yeni sahibi Türkiyənin çox güclü ordu qurduğunu da diqqətə çatdırıb.

Aydın Baxış