Mediaxeberleri.az
    
  • Ağstafada qardaş qardaşın qanını tökdü
    Ağstafada qardaş qardaşın qanını tökdü
  • 
  • Qazaxda şair Rayət Əlinin 65 illik yubileyi qeyd olunub - FOTO
    Qazaxda şair Rayət Əlinin 65 illik yubileyi qeyd olunub - FOTO
  • 
  • Ağstafada ailə FACİƏSİ:  Müəmmalı "8" rəqəmi
    Ağstafada ailə FACİƏSİ: Müəmmalı "8" rəqəmi
  • 
  • Bakıda Qurban bayramı münasibətilə namaz qılınıb
    Bakıda Qurban bayramı münasibətilə namaz qılınıb
  • 
  • 216 saylı məktəbin direktoru ilə bağlı iddialar əsaslıdır?
    216 saylı məktəbin direktoru ilə bağlı iddialar əsaslıdır?
  • 
  • İlahiyyatçı hansı "adət"i yıxıb sürüdü?: "İndi ölünün yanına "Mercedes" basdırmalıdırlar?!"
    İlahiyyatçı hansı "adət"i yıxıb sürüdü?: "İndi ölünün yanına "Mercedes" basdırmalıdırlar?!"
  • 
  • "Oğlunu həbsdən azad edəcəyik" deyib, 22 minini mənimsədi
    "Oğlunu həbsdən azad edəcəyik" deyib, 22 minini mənimsədi
  • 
  • Ali məktəblərə qəbul olanların yarısı ixtisasından narazıdır - Səbəb nədir? - VİDEO
    Ali məktəblərə qəbul olanların yarısı ixtisasından narazıdır - Səbəb nədir? - VİDEO
  • 
  • Beyni zombiləşdirən qidalar...
    Beyni zombiləşdirən qidalar...
  • 
  • Azərbaycan boksçuları Gürcüstanda 7 medal qazandılar
    Azərbaycan boksçuları Gürcüstanda 7 medal qazandılar
  • 
  • İran-İsrail savaşı ilə bağlı QORXUNC SSENARİ – Bu ölkələr də münaqişəyə daxil ola BİLƏR
    İran-İsrail savaşı ilə bağlı QORXUNC SSENARİ – Bu ölkələr də münaqişəyə daxil ola BİLƏR
  • 
  • İrandan təxliyə: Qazaxıstanın 6 vətəndaşı ölkəmizə keçdi - Foto
    İrandan təxliyə: Qazaxıstanın 6 vətəndaşı ölkəmizə keçdi - Foto
  • 
  • Qurtuluş günü münasibətilə “İnan mənə” tamaşası nümayiş etdirilib — FOTOLAR
    Qurtuluş günü münasibətilə “İnan mənə” tamaşası nümayiş etdirilib — FOTOLAR
  • 
  • Qazaxda evə basqın - 3 nəfərə xəsarət yetirildi
    Qazaxda evə basqın - 3 nəfərə xəsarət yetirildi
  • 
  • Xəbəri olmadan adına şirkət açıldı, 17 min manat vergi borcu gəldi - VİDEO
    Xəbəri olmadan adına şirkət açıldı, 17 min manat vergi borcu gəldi - VİDEO
  • 
  • Ağstafada ər 18 yaşlı arvadının başını kəsib - AĞIR CƏZA VERİLDİ
    Ağstafada ər 18 yaşlı arvadının başını kəsib - AĞIR CƏZA VERİLDİ
  • 
  • Şahin Şıxlinski bizi onların əlindən aldı, Yoxsa...
    Şahin Şıxlinski bizi onların əlindən aldı, Yoxsa...
  • 
  • Fərid Qayıbov: "Cənub zonasında boks ənənələri var"
    Fərid Qayıbov: "Cənub zonasında boks ənənələri var"
  • 
  • "Maraqlıdır ki, Azərbaycan Dəmir Yolları belə ifrat yüksək qiyməti hansı təbəqə üçün müəyyən edib?"
    "Maraqlıdır ki, Azərbaycan Dəmir Yolları belə ifrat yüksək qiyməti hansı təbəqə üçün müəyyən edib?"
  • 
  • "Əlimyandı" adı ilə satışa çıxarılan problemli maşınlar - Uzaq durun
    "Əlimyandı" adı ilə satışa çıxarılan problemli maşınlar - Uzaq durun
  • 
  • Qazaxda kiçik toy məclisinin gecəsi QANLA BİTDİ - VİDEO
    Qazaxda kiçik toy məclisinin gecəsi QANLA BİTDİ - VİDEO

Son xəbərlər :
  • RUSİYADAN NƏ QƏDƏR AZƏRBAYCANLI QAYIDA BİLƏR? - "Bu miqrantların Rusiyanı tərk edəcəyi dəqiqdir"
  • “BAKI SUSMAMALIDIR” – “Azərbaycanlıların Rusiyada işgəncə ilə öldürülməsi beynəlxalq cinayətdir”
  • İcra məmurlarının fəaliyyəti ilə bağlı dövlətin vəzifələri
  • Azərbaycanda şəxsiyyət vəsiqələrinin forması dəyişdirilir
  • Azərbaycan və Almaniya arasında məsləhətləşmələr aparıldı
  • “Rusiyada polis işgəncə və qətl üçün 'lisenziya' alıb...” – Rusiyalı ekspertlərdən Azərbaycana dəstək
  • Qazaxda icra başçısı bir qrup Polis əməkdaşını peşə bayramları münasibətilə Fəxri Fərmanla təltif edib
  • Ağstafada "2 İyul - Azərbaycan Polisi Günü" qeyd olundu - FOTOLAR
  • Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevlə təkbətək görüşü olub - YENİLƏNDİ
  • İnfarkt zamanı nə etməli? - 7 vacib addım
  • Rusiyadan Bakıya çağırış
  • İyulun ilk ongünlüyündə temperatur 8 dərəcə aşağı olacaq
  • Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin rəsmi qarşılanma mərasimi olub
  • Əliyevlə danışdım, Səfərovların Rusiyada qətli...
  • Rusiyalı deputat: Bakı bizdən üzr gözləyir, amma biz...
  • Bu qəzetlər 5000 manatadək cərimələnəcək
  • Şıxlinski danışdı: Mənə çox mədəni şəkildə davranıldı
  • İnformasiya agentliklərinə dair YENİ TƏLƏBLƏR
  • Lisey və gimnaziyalara keçirilən imtahanlarda suallar əvvəlcədən məlum olub? – “Belə olacaqdısa, il boyu hazırlıqlara niyə o qədər pul tökürdük?”
  • Yekaterinburqda işgəncəyə məruz qalan bir nəfər Azərbaycana qayıdıb, tibbi ekspertiza təyin olunub
  • Ana səhifə
  • İqtisadi xəbərlər və təhlil
  • Siyasi analitik yazılar
  • Ölkə
  • Bölgə
  • Mədəniyyət
  • Şou-biznes
  • Dünya
  • Kriminal
  • Din
  • İdman
  • Tarix
  • Müsahibə
  • Hadisə
  • Sosial
  • Problem
  • Gündəm
  • Korrupsiya
  • Foto reportaj
  • Video müsahibə

3,3 MİLYON SOSİAL TƏMİNATSIZ İŞÇİ ORDUSU... - Və ya Azərbaycanda əmək bazarının kölgə tərəfi

  • Tarix: 17-05-2025, 14:28

Bu gün Azərbaycanda əmək bazarındakı ən ciddi problemlərdən biri işçilərin əmək müqaviləsi olmadan işlədilməsidir. Qanunvericiliyə əsasən əmək müqaviləsi bağlamaq məcburidir, lakin bu tələb tez-tez pozulur. Xüsusilə özəl sektorda bu cür hallar geniş yayılıb.

Rəsmi müqavilə olmadan çalışan işçilər bir sıra çətinliklərlə üzləşirlər: maaşları vaxtında verilmir, bəzən isə ümumiyyətlə ala bilmirlər, sosial sığorta haqları ödənilmir, xəstəlik və ya əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarında sosial yardım ala bilmirlər. Belə işçilər iş şəraitində yaranan problemlər zamanı hüquqi müdafiədən məhrum qalır, işdən çıxarıldıqda isə kompensasiya və digər hüquqlarını tələb edə bilmirlər.

Ölkədə 3,3 milyon insan qeyri-rəsmi çalışır...

Rəsmi statistikaya əsasən, Azərbaycanda ümumi məşğul əhalinin sayı təxminən 5 milyon nəfərdir. Bu şəxslərin yalnız 1,7 milyonu əmək müqaviləsi ilə çalışan, yəni muzdlu işçilərdir. Deməli, təxminən 3,3 milyon insan qeyri-muzdlu və ya qeyri-rəsmi sektorda çalışır. Bu rəqəm ölkə əmək bazarının böyük hissəsinin qeyri-rəsmi və ya qeyri-sabit olduğunu göstərir.

3,3 milyon nəfərlik bu kütlə kimlərdən ibarətdir?




Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, ölkədə 700 minə yaxın aktiv fərdi sahibkar qeydiyyatdadır. Lakin bu şəxslərin bir hissəsi faktiki sahibkar deyil, sadəcə işəgötürənlər tərəfindən əmək müqaviləsi əvəzinə fərdi sahibkar kimi qeydiyyata alınaraq işə cəlb edilən şəxslərdir. Bu, qanundan yayınma üsullarından biridir.

Eyni zamanda, kənd təsərrüfatı sektorunda çalışan 1 milyondan çox insanın əksəriyyəti əmək müqaviləsi və sosial sığorta olmadan fəaliyyət göstərir. Həmçinin tikinti, restoran, obyekt təmizliyi, gündəlik əmək tələb edən sahələrdə də minlərlə insan müqaviləsiz çalışır.

Beynəlxalq Əmək Təşkilatının hesablamalarına görə, Azərbaycanda qeyri-rəsmi məşğulluq səviyyəsi 45–50% civarındadır. Bu göstərici inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün xarakterik olsa da, region ölkələri ilə müqayisədə yüksəkdir. Məsələn, Gürcüstanda – 32%, Qazaxıstanda – 28–30%, Türkiyədə isə 30–35% təşkil edir.




Bu cür hallarla qarşılaşan işçi nə etməlidir?

Əgər işçi əmək müqaviləsi olmadan çalışdırılır və hüquqları pozulursa, aşağıdakı qurumlara müraciət edə bilər:

  • Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi
    Nazirlik və onun tərkibində fəaliyyət göstərən Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidmətinə müraciət edilə bilər.
  • Elektron Hökumət Portalı (www.e-gov.az)
    İşçi əmək müqaviləsinin sistemdə qeydiyyatda olub-olmadığını yoxlaya bilər. Əgər müqavilə sistemdə yoxdursa, bu hüquq pozuntusudur.
  • Əmək Müfəttişinə elektron şikayət
    dmx.gov.az və ƏƏSMN-in rəsmi saytında “müraciət et” bölməsindən istifadə etməklə edilə bilər.
  • Baş Prokurorluq
    Əgər hüquq pozuntusu cinayət xarakterlidirsə (məsələn, kütləvi müqaviləsiz işəgötürmə), rəsmi şəkildə müraciət edilə bilər.
  • Həmkarlar İttifaqları
    İşçi aid olduğu həmkarlar təşkilatına hüquqi yardım üçün müraciət edə bilər.
  • Qeyri-Hökumət Təşkilatları
    Əmək hüquqları üzrə fəaliyyət göstərən QHT-lər (məsələn, Əmək Hüquqlarının Müdafiəsi Liqası) hüquqi yardım göstərə bilər.
  • Məhkəmə
    Digər vasitələrlə hüquqlar bərpa olunmazsa, müvafiq rayon inzibati-iqtisadi məhkəməsinə müraciət oluna bilər.




Hüquqşünas Azər Quliyev nə deyir?

Hüquqşünas Azər Quliyev “AzPolitika”ya açıqlamasında bildirib ki, bu sahədə müəyyən tədbirlər görülsə də, problemin kökü hələ aradan qalxmayıb. 

Onun sözlərinə görə, işəgötürənlərin əsas məqsədi vergidən və sosial sığorta ödənişlərindən yayınmaqdır: “Bu halda ikili mühasibatlıq yaranır. Məsələn, işçiyə 1000 manat verilir, amma sənədlərdə 300-400 manat göstərilir. Əmək müqaviləsi isə işçiyə həm hüquqi təminat, həm də sosial təminatlar (məsələn, bülleten, pensiya hüququ və s.) verir. Lakin təəssüf ki, bu, həmişə tətbiq edilmir”.

A. Quliyev qeyd edir ki, ƏƏSMN yanında Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti bu hallarla mübarizə aparsa da, problem qalmaqdadır: “Yoxlamalar zamanı əmək müqaviləsi olmadan işləyən işçilər aşkar edilərsə, İnzibati Xətalar Məcəlləsinə əsasən fiziki şəxslər 3 min manat, vəzifəli şəxslər 5 min manat, hüquqi şəxslər isə 25 min manatadək cərimələnə bilər. Təkrar hallar və cinayət tərkibi müəyyən olunarsa, məsul şəxslər 1 ilə qədər azadlıqdan məhrum edilə bilər (CM-nin 363-cü maddəsi)”.

Hüquqşünas həmçinin bildirir ki, həmkarlar ittifaqları da bu məsələyə yetərli diqqət göstərmir: “Mən görməmişəm ki, bir həmkarlar ittifaqı sədri işəgötürənə desin ki, filan işçinin niyə müqaviləsi yoxdur. Halbuki bu, həmkarlar təşkilatının da marağında olmalıdır. Çünki yalnız müqaviləli işçidən üzvlük haqqı alınır”.



Ekspertlərin fikrincə, bu problemin həlli üçün aşağıdakı tədbirlər vacibdir:

- Rəqəmsal nəzarət sistemlərinin təkmilləşdirilməsi;

- Əmək Müfəttişliyi Xidmətinin səlahiyyətlərinin və imkanlarının artırılması;

- Cərimələrin sərtləşdirilməsi;

- İşçilərin və işəgötürənlərin maarifləndirilməsi;

- Həmkarlar ittifaqlarının daha fəal rol oynaması;

- Şəffaf əmək münasibətlərinin təşviqi.

Elvin Bəyməmmədli

“AzPolitika.info”


Oxunub: 943
Xəbəri paylaş
  • Facebook
  • Twitter
  • Whatsapp
  • Telegram
Paylaş:

  • Reklam

  • Xəbər lenti

    Dünən, 20:59 | RUSİYADAN NƏ QƏDƏR AZƏRBAYCANLI QAYIDA BİLƏR? - "Bu miqrantların Rusiyanı tərk edəcəyi dəqiqdir"
    Dünən, 20:57 | “BAKI SUSMAMALIDIR” – “Azərbaycanlıların Rusiyada işgəncə ilə öldürülməsi beynəlxalq cinayətdir”
    Dünən, 20:44 | İcra məmurlarının fəaliyyəti ilə bağlı dövlətin vəzifələri
    Dünən, 20:42 | Azərbaycanda şəxsiyyət vəsiqələrinin forması dəyişdirilir
    Dünən, 20:40 | Azərbaycan və Almaniya arasında məsləhətləşmələr aparıldı
    Dünən, 17:09 | “Rusiyada polis işgəncə və qətl üçün 'lisenziya' alıb...” – Rusiyalı ekspertlərdən Azərbaycana dəstək
    Dünən, 16:47 | Qazaxda icra başçısı bir qrup Polis əməkdaşını peşə bayramları münasibətilə Fəxri Fərmanla təltif edib
    Dünən, 16:24 | Ağstafada "2 İyul - Azərbaycan Polisi Günü" qeyd olundu - FOTOLAR
    Dünən, 16:15 | Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevlə təkbətək görüşü olub - YENİLƏNDİ
    Dünən, 15:58 | İnfarkt zamanı nə etməli? - 7 vacib addım
    Dünən, 15:56 | Rusiyadan Bakıya çağırış
    Dünən, 15:54 | İyulun ilk ongünlüyündə temperatur 8 dərəcə aşağı olacaq
    Dünən, 14:27 | Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin rəsmi qarşılanma mərasimi olub
    Dünən, 14:13 | Əliyevlə danışdım, Səfərovların Rusiyada qətli...
    Dünən, 14:10 | Rusiyalı deputat: Bakı bizdən üzr gözləyir, amma biz...
    Dünən, 11:48 | Bu qəzetlər 5000 manatadək cərimələnəcək
    Dünən, 11:08 | Şıxlinski danışdı: Mənə çox mədəni şəkildə davranıldı
    Dünən, 11:05 | İnformasiya agentliklərinə dair YENİ TƏLƏBLƏR
    Dünən, 11:03 | Lisey və gimnaziyalara keçirilən imtahanlarda suallar əvvəlcədən məlum olub? – “Belə olacaqdısa, il boyu hazırlıqlara niyə o qədər pul tökürdük?”
    Dünən, 10:43 | Yekaterinburqda işgəncəyə məruz qalan bir nəfər Azərbaycana qayıdıb, tibbi ekspertiza təyin olunub
    Dünən, 10:41 | Səfərova da fiziki zorakılıq edilib... - Müstəntiq
    Dünən, 10:38 | Ziyəddin Səfərov OMON-çuların maşınında ölüb
    Dünən, 10:24 | Üz əzələləriniz hərəkət etmirsə...
    Dünən, 10:20 | Anasına sataşan vəzifəli şəxsi öldürdü - Əxlaqsız təkliflər edibmiş...
    Dünən, 09:33 | Evdə köhnə telefon və notbuku olanlara şad xəbər - atmayın!
    Dünən, 09:31 | Pensiya yaşı azaldılır? - VİDEO
    Dünən, 09:21 | Azərbaycanda ucuz kondisioner bazarı – onları yataq otağına qoymayın
    Dünən, 09:19 | Sumqayıtda arvadını öldürən şəxs saxlanıldı
    Dünən, 01:24 | BMT-dən Rusiya-Azərbaycan gərginliyinə reaksiya
    Dünən, 01:23 | Rusiya Azərbaycana nota verdi - FOTO
    Dünən, 00:43 | Azərbaycan Polisi 107 yaşında!
    Dünən, 00:23 | TƏCİLİ! Azərbaycan diasporunun rəhbəri Şahin Şıxlinski sərbəst buraxıldı
    1-07-2025, 23:57 | Şahinin hansısa cinayətə görə saxlanılması... - Elçin Şıxlı
    1-07-2025, 22:50 | Voronejdə OMON azərbaycanlı sahibkarın evinə basqın etdi-Yusif Xəlilov saxlanılıb /VİDEO
    1-07-2025, 22:50 | Ağstafada Məhsul bayramı keçirilib - FOTOLAR
    1-07-2025, 22:47 | “Rusiya Azərbaycan internetinə müdaxilə edə bilər – "Milli informasiya təhlükəsizliyi üzrə fövqəladə vəziyyət elan olunmalıdır”
    1-07-2025, 22:43 | "Rusiyadakı bu həbslər siyasi təzyiq aktıdır" - “Azərbaycan bu məsələyə biganə qala bilməz"
    1-07-2025, 22:20 | “Atam şahid qismində saxlanılıb, məni azad etdilər” –Şahin Şıxslinskinin oğlu danışdı
    1-07-2025, 21:35 | Yekaterinburqdakı diasporumuzun rəhbəri də həbs olundu - Video
    1-07-2025, 18:04 | Bu vəzifəli şəxslərin məhkəmələri başlayır
    1-07-2025, 18:02 | Bu vəzifəli şəxslərin məhkəmələri başlayır
    1-07-2025, 16:53 | Nazirlik sertifikasiya imtahanı barədə məlumat yaydı: 2300-dən çox müəllim işdən çıxarıldı
    1-07-2025, 16:49 | Həftə sonuna kimi yağış yağacaq – Xəbərdarlıq
    1-07-2025, 16:36 | İlham Əliyev sərəncam imzaladı
    1-07-2025, 15:39 | Rusiyalı kapitan: AZAL-ın təyyarəsini vurmağı Müdafiə Nazirliyi əmr etdi
    1-07-2025, 15:31 | Azərbaycanda rusdilli məktəblər BAĞLANIR?
    1-07-2025, 15:28 | Azərbaycanda müvəqqəti olma müddəti uzadılmış əcnəbilərin NƏZƏRİNƏ
    1-07-2025, 15:13 | Rusiya XİN-dən Azərbaycanla bağlı vacib AÇIQLAMA
    1-07-2025, 14:20 | "Sputnik Azərbaycan"la bağlı saxlanılanların sayı ARTDI - RƏSMİ
    1-07-2025, 13:01 | Rusiyadan Azərbaycan məhsullarına QADAĞA
    Davamı
Ana səhifə Haqqımızda Bizimlə əlaqə
  • Copyright © 2014 Mediaxeberleri.az
    Təsisçi və baş redaktor: Ələddin Kəsəmənli
    Ünvan: Ağstafa rayonu, Qıraq Kəsəmən kəndi
    Bizimlə Əlaqə: +994 55 629 38 32, +994 50 247 08 99
    E-mail: mediaxeberleri.az@gmail.com
  • Created Web Media
    Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq
    keçidin qoyulması, saytımıza istinad mütləqdir.